Drewniane deski, miski, tace, podstawki, podkładki z plastrów drewna. To do nich powinniśmy dobrać uważnie olej, jeżeli mają kontakt z jedzeniem. Co jakiś czas trzeba je też odświeżać i zabezpieczać, żeby się nie wypaczyły, nie popękały i traciły koloru.
Na początek, zanim zaczniesz dalej czytać, idź do kuchni i obejrzyj swoje deski. Ja przyznaję się bez bicia, że moje są w strasznym stanie, nie czyszczone, nie olejowane od jakiś 100 lat. Siedlisko miliarda bakterii (podobno). W sumie to dziwię się, że jeszcze żyjemy…:). Ale przecież możemy się za nie zabrać w wolnej chwili, prawda?
Jak oczyścić deskę drewnianą?
Sprawdzony sposób to sól gruboziarnista + sok z cytryny
- myjemy deskę ciepłą wodą; raczej nie zaleca się mycia desek detergentami do naczyń, zdecydowanie lepszy sposób to szorowanie samą wodą, a co jakiś czas wodą z octem
- suszymy
- w lekko wilgotną deskę wcieramy sól, czekamy (nawet kilka godzin)
- pocieramy deskę plastrem/połówką cytryny
- spłukujemy, suszymy
5 sposobów na olejowanie deski kuchennej
Jeżeli deska jest szorstka w dotyku, mocno porysowana, ze sterczącymi włoskami drewna, powinniśmy ją pokryć olejem, a czynność od teraz powtarzać już co kilka miesięcy. Do wyboru jest przynajmniej 5 naturalnych środków. Olej aplikujemy za pomocą bawełnianej szmatki lub pędzla z naturalnego włosia, wzdłuż słojów drewna.
Idealnie, gdyby chciało nam się przetrzeć deskę papierem ściernym lub zeszlifować starą warstwę.
1. CIEKŁA PARAFINA
Ciekła parafina, którą dostaniemy w aptece, to inaczej olej mineralny. Jest bezwonny i bezbarwny, przez co najbardziej neutralny. Osobiście lubię parafinę bo jest łatwo dostępna, tania i dość szybko schnie.
Nakładamy na zimno za pomocą szmatki bawełnianej. Wcieramy dość grubo pierwszą warstwę i powtarzamy czynność w odstępach 1-dniowych. Jeżeli deska jest nowa lub zeszlifowana do surowego drewna robimy to 4-5 razy, jeżeli odświeżamy – wystarczy 2 razy.
2. OLEJ LNIANY
Olej lniany jest bardzo często wymieniany jako środek do zabezpieczania drewna. Zazwyczaj bywa bazą gotowych olejów do drewna, które kupisz w sklepie z chemią budowlaną. Ale jest kilka niuansów, o których warto pamiętać:
- krótki termin do spożycia – nie używajmy oleju, jeżeli jest po terminie przydatności, ponieważ istniej ryzyko zjełczenia
- czysty olej lniany bardzo wolno schnie – aby przeprowadzić prawidłowe olejowanie trzeba przeznaczyć na to kilka tygodni (warstwa oleju wysycha po ok tygodniu, a trzeba ich nałożyć kilka)
- ma bardzo charakterystyczny zapach, nie każdemu odpowiada
- nie używamy pokostu lnianego do desek kuchennych – pokost to inaczej olej lniany z dodatkami (katalizatorami: np. ołowiem, manganem, kobaltem), które mają przyspieszyć czas schnięcia
Jeżeli zdecydujemy się na ten środek to możemy zaaplikować go na 3 sposoby:
- czysty, świeży, tłoczony na zimno olej jadalny nakładamy w 4-5 warstwach czekając ok tygodnia pomiędzy nimi – metoda najdłuższa ale podobno najtrwalsza
- olej podgrzewamy (ale nie dopuszczamy do wrzenia!) i nakładamy go na ciepło, podgrzanie oleju skraca czas schnięcia do 1-2 dni na warstwę
- mieszamy olej lniany z woskiem pszczelim w proporcji 4:1 na korzyść oleju – ta mieszanina niweluje zapach oleju. Oczywiście mieszamy = łączymy obie substancje poprzez podgrzanie i nakładamy na ciepło.
3. OLEJ KOKOSOWY
Ten olej także najlepiej nakładać na ciepło. Wcieramy pierwszą warstwę i czekamy 4-6 godzin, nadmiar ścieramy i nakładamy kolejną warstwę. W przypadku nowej deski czynność powtarzamy 4-5 razy. Zwracamy uwagę na datę przydatności do spożycia.
4. OLEJ Z ORZECHÓW WŁOSKICH
Nie stosowałam tego oleju do wykańczania drewna, ale bardzo poleca go Ania z Anything. Zachęcam do zapoznania się z jej poradnikiem – zainspirowała mnie do własnych eksperymentów i drążenia tego tematu. :). Z tym olejem postępujemy podobnie jak z kokosowym – najlepiej nakładamy na ciepło.
5. OLEJ TUNGOWY
Mój ulubiony olej. Jest gęsty, a drewno nabiera po nim takiego “tłustego” pełnego wyglądu. Jak donosi Wikipedia, olej wytwarzany jest z drzewa tungowego (a dokładniej jego orzeszków), popularny w Chinach, gdzie szczególnie chętnie stosowano go w zabezpieczaniu wioseł i łodzi. Jest olejem szybkoschnącym, tworzy dużo bardziej wodoszczelną powłokę niż olej lniany, a drewno nim potraktowane nie ciemnieje tak szybko, jak w przypadku innych olejów. Kwestią dyskusyjną może być zapach – to jest olej zapachowy, ale dla mnie nie jest nieprzyjemny. Kojarzy mi się trochę z zapachem słonecznika. Mam zamiar wykorzystać go także na renowację kuchennego dębowego blatu. W internetach zetknęłam się także z informacją, że dość powszechną praktyką jest zabezpieczanie desek dwoma rodzajami oleju – najpierw np. lniany a na to tungowy.
Teraz efekty
Plaster powstał na prezent. Jest okorowany i dokładnie wyszlifowany. Drewno było sezonowane, ale i tak dorobiło się pęknięcia. To jednak dodaje mu tylko uroku.
a tak wyglądał, gdy zaczynałam szlifowanie. Widać, jak olej pięknie uwypukla słoje, w tym ciemniejszy rdzeń w plastrze jesionu. Na pierwszy rzut oka jesion wygląda tak sobie, ale po olejowaniu jest piękny!
Deska z Ikei po konserwacji olejem kokosowym
Kto z was ma drewniane deski z Ikei, ręka do góry? Są niedrogie i ładnie wyglądają jak są nowe, ale po 3 latach? Tragedia. Niemniej podjęłam się ich renowacji, bo przecież nie mogę wyrzucić 🙂 trzeba ratować starocie. Postanowiłam je najpierw wyszlifować szlifierką i powiem, że po tak długim okresie bezlitosnej eksploatacji szlifierka wymiękała na drewnie. Szlifował się tłusty osad, który zapychał papier i narzędzie. Jednak udało się (niskie obroty, papier 60) odsłonić warstwę świeżego drewna, które potraktowałam olejem kokosowym.
Podgrzany olej kokosowy jest dość rzadki i łatwo się rozprowadza, jednak miałam wrażenie że słabo natłuścił powierzchnię. Na pewno trzeba go aplikować kilkakrotnie. Deska jest wciąż jasna, bo ten olej jest przeźroczysty i neutralny kolorystycznie.
Wiem wiem, aż się prosi żeby orzech wykończyć olejem orzechowym, ale nie miałam w domu więc wypróbowałam olej tungowy. Podczas nakładania czułam że to jest to, czego potrzebuje to drewno. Gęsta żółtawa ciecz pięknie podkreśliła usłojenie, wydobyła ciemne akcenty, Będę teraz jadła wyłącznie z tego krążka 🙂
A na koniec nuta obżarstwa, szkoda kłaść na taki talarek jakieś nędzne suchary, skoro beza z malinami i górą kremu z mascarpone tak pięknie się na nim komponuje… 🙂
Udanego olejowania!
A już niedługo będzie o olejowaniu duużych powierzchni i przegląd najlepszych preparatów.
Ściskam Małgosia
